Ο καρκίνος είναι σήμερα η
δεύτερη αιτία θανάτου στο χώρο της υγείας και σύμφωνα με στατιστικές
μελέτες, ένα στα δύο άτομα θα αναπτύξουν κάποια στιγμή στη ζωή
καρκίνωμα, ακόμη και εάν δεν πεθάνει από αυτό. H πλειοψηφία των
περιπτώσεων καρκίνου, εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 65 ετών.
Στους άνδρες, συχνότερα μεταξύ των κακοήθων νεοπλασμάτων, είναι τα νεοπλάσματα των πνευμόνων, με μεγάλη διαφορά από τη δεύτερη και την τρίτη θέση, που είναι ο καρκίνος του προστάτη και του παχέος εντέρου αντίστοιχα. Στις γυναίκες, τα συχνότερα νεοπλάσματα είναι του μαστού και ακολουθούν τα νεοπλάσματα του πνεύμονα και του παχέος εντέρου.
Πέρα από την πρωτογενή πρόληψη που αφορά σε συγκεκριμένες συνήθειες ως προς τον τρόπο ζωής, διατροφής, αποφυγή καπνίσματος και άλλα, ο έγκαιρος προληπτικός εργαστηριακός έλεγχος αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο. Η πρόληψη του καρκίνου είναι δυνατή. Υπάρχουν προγράμματα Δημόσιας Υγείας, τα οποία μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη ορισμένων καρκίνων ή να αυξήσουν την πιθανότητα ενός καρκίνου να θεραπευτεί. Σύμφωνα με την American Cancer Society οι συστάσεις για την πρόληψη - έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου αφορούν σε εξετάσεις οι οποίες θα πρέπει να επαναλαμβάνονται σε τακτικά χρονικά διαστήματα αναλόγως της ηλικίας. Καρκίνος μαστού
- Αυτοεξέταση των μαστών: Ξεκινώντας από την ηλικία των 20 ετών, οι γυναίκες οφείλουν να ενημερώνονται για τα ευεργετικά αποτελέσματα της αυτοεξέτασης των μαστών τα οποία έγκεινται στην έγκαιρη παρατήρηση κάποιου νέου συμπτώματος/ευρήματος στους μαστούς. Οι γυναίκες οι οποίες αποφασίζουν να πραγματοποιούν αυτοεξέταση θα πρέπει να εκπαιδεύονται για την τεχνική αυτή από κατάλληλο ιατρό στα πλαίσια του καθιερωμένου περιοδικού ελέγχου υγείας. - Κλινική εξέταση των μαστών: Η εξέταση των μαστών τώρα από κλινικό ιατρό αποτελεί μέρος του προληπτικού ελέγχου κάθε γυναίκας και θα πρέπει να γίνεται κάθε 3 έτη στη δεύτερη και τρίτη δεκαετία της ζωής ενώ θα πρέπει να γίνεται ετησίως σε γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών. - Μαστογραφία: Γίνεται κάθε έτος ξεκινώντας από τα 40 έτη. Καρκίνος παχέος εντέρου/ορθού
- Εξέταση κοπράνων (FOB Test / Δοκιμασία Mayer): Είναι η δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα με ευαισθησία 50% στην ανίχνευση καρκίνου. Πρέπει να γίνεται ετησίως σε άνδρες και γυναίκες από την ηλικά των 50 ετών. - Ορθοσιγμοειδοσκόπηση. Με τη βοήθεια εύκαμπτου ενδοσκοπικού οργάνου μήκους 60cm γίνεται έλεγχος του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου. Πρέπει να γίνεται κάθε 5 έτη ξεκινώντας από την ηλικία των 50 ετών κι έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί το 50% των καρκίνων του παχέος εντέρου μπορεί να ανιχνευτεί με την μέθοδο αυτή. ή Κολονοσκόπηση: Είναι η καλύτερη μέθοδος για τον έλεγχο του παχέος εντέρου και επιτρέπει τον έλεγχο όλου του μήκους του καθώς και την ενδοσκοπική αφαίρεση τυχόν πολυπόδων. Είναι πιο επίπονη και δαπανηρή από την ορθοσιγμοειδοσκόπηση αλλά παραμένει εξαιρετικά ασφαλής. Έχει ένδειξη σε άνδρες και γυναίκες ανά δεκαετία από την ηλικία των 50 ετών και σε άτομα υψηλού κινδύνου από τα 40 έτη με μεγαλύτερη συχνότητα. ή Βαριούχος υποκλυσμός με διπλή σκιαγραφική αντίθεση: Είναι σημαντική εξέταση για τον έλεγχο του παχέος εντέρου ως εναλλακτική μέθοδος της κολονοσκόπησης όταν η τελευταία δεν είναι εφικτή ή αποδεκτή. Πρέπει να γίνεται κάθε 5 έτη ξεκινώντας τα 50 έτη. ή Αξονική κολονογραφία. Νεότερη μέθοδος, εναλλακτική της κλασσική κολονοσκόπησης που συστήνεται κάθε 5έτη μετά την ηλικία των 50 ετών σε άνδρες και γυναίκες. Καρκίνος προστάτη
- Ουρολογική εξέταση (δακτυλική εξέταση προστάτη) και - Προσδιορισμός ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) Αφορά άνδρες ηλικίας 50 ετών και άνω και πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά 3 έτη μέχρι τα 60 έτη και μετά ανά διετία. Σε άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου προστάτη η έναρξη του προληπτικού ελέγχου είναι τα 40 έτη.
Καρκίνος τραχήλου μήτρας
- Τεστ Παπανικολάου (Test Pap) / Εξέταση κολπικού επιχρίσματος: Ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα πρέπει να αρχίσει περίπου 3 χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, αλλά όχι αργότερα από τα 21 έτη. Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο με το κλασσικό τεστ Παπανικολάου ή κάθε 2 χρόνια με το τεστ Παπανικολάου υγρής φάσης. Μετά την ηλικία των 30 ετών, οι γυναίκες που είχαν 3 διαδοχικά φυσιολογικά τεστ Παπανικολάου μπορεί να επανεξετάζονται κάθε 2 έως 3 χρόνια με κυτταρολογική εξέταση του τραχήλου της μήτρας (τεστ Παπανικολάου) και μόνο, ή κάθε 3 χρόνια με έλεγχο HPV DNA σε συνδυασμό με τεστ Παπανικολάου. Οι γυναίκες 70 ετών που είχαν φυσιολογικά 3 τεστ Παπανικολάου και κανένα παθολογικό τα τελευταία 10 χρόνια και οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή μπορεί να επιλέξουν να σταματήσουν τον έλεγχο. Καρκίνος ενδομητρίου
Ο έλεγχος αφορά γυναίκες κατά την περίοδο έναρξης της εμμηνόπαυσης στις οποίες συστήνεται να ενημερώνουν τον γυναικολόγο τους για οποιαδήποτε κολπική αιμορραγία συμβεί χωρίς εμφανή αιτία. Καρκίνος δέρματος
- Κάθε άνδρας και γυναίκα θα πρέπει να εξετάζει τακτικά το δέρμα του για οποιαδήποτε αλλαγή παρατηρήσει και να ενημερώσει τον οικογενειακό του γιατρό. Η εξέταση του δέρματος θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο ιατρό (δερματολόγο) για κάθε άτομο από τα 50 έτη και κάθε δύο χρόνια, ειδικότερα για άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα ο έλεγχος ξεκινά στα 40 έτη ηλικίας κι επαναλαμβάνεται ετησίως. Σε κάθε περίπτωση ο παραπάνω προτεινόμενος προληπτικός έλεγχος μπορεί να τροποποιείται ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες (παράγοντες κινδύνου, ιστορικό ατομικό και οικογενειακό, κτλ) κάθε ατόμου και για το λόγο αυτό απαιτείται η συνεργασία με τον οικογενειακό ή άλλον εξειδικευμένο ιατρό. Ο καρκίνος μπορεί να προληφθεί σε σημαντικό βαθμό και ο σχετικός προσυμπτωματικός έλεγχος θα πρέπει να συνοδεύει όλους μας στο πέρασμα του χρόνου
Στους άνδρες, συχνότερα μεταξύ των κακοήθων νεοπλασμάτων, είναι τα νεοπλάσματα των πνευμόνων, με μεγάλη διαφορά από τη δεύτερη και την τρίτη θέση, που είναι ο καρκίνος του προστάτη και του παχέος εντέρου αντίστοιχα. Στις γυναίκες, τα συχνότερα νεοπλάσματα είναι του μαστού και ακολουθούν τα νεοπλάσματα του πνεύμονα και του παχέος εντέρου.
Πέρα από την πρωτογενή πρόληψη που αφορά σε συγκεκριμένες συνήθειες ως προς τον τρόπο ζωής, διατροφής, αποφυγή καπνίσματος και άλλα, ο έγκαιρος προληπτικός εργαστηριακός έλεγχος αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο. Η πρόληψη του καρκίνου είναι δυνατή. Υπάρχουν προγράμματα Δημόσιας Υγείας, τα οποία μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη ορισμένων καρκίνων ή να αυξήσουν την πιθανότητα ενός καρκίνου να θεραπευτεί. Σύμφωνα με την American Cancer Society οι συστάσεις για την πρόληψη - έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου αφορούν σε εξετάσεις οι οποίες θα πρέπει να επαναλαμβάνονται σε τακτικά χρονικά διαστήματα αναλόγως της ηλικίας. Καρκίνος μαστού
- Αυτοεξέταση των μαστών: Ξεκινώντας από την ηλικία των 20 ετών, οι γυναίκες οφείλουν να ενημερώνονται για τα ευεργετικά αποτελέσματα της αυτοεξέτασης των μαστών τα οποία έγκεινται στην έγκαιρη παρατήρηση κάποιου νέου συμπτώματος/ευρήματος στους μαστούς. Οι γυναίκες οι οποίες αποφασίζουν να πραγματοποιούν αυτοεξέταση θα πρέπει να εκπαιδεύονται για την τεχνική αυτή από κατάλληλο ιατρό στα πλαίσια του καθιερωμένου περιοδικού ελέγχου υγείας. - Κλινική εξέταση των μαστών: Η εξέταση των μαστών τώρα από κλινικό ιατρό αποτελεί μέρος του προληπτικού ελέγχου κάθε γυναίκας και θα πρέπει να γίνεται κάθε 3 έτη στη δεύτερη και τρίτη δεκαετία της ζωής ενώ θα πρέπει να γίνεται ετησίως σε γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών. - Μαστογραφία: Γίνεται κάθε έτος ξεκινώντας από τα 40 έτη. Καρκίνος παχέος εντέρου/ορθού
- Εξέταση κοπράνων (FOB Test / Δοκιμασία Mayer): Είναι η δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα με ευαισθησία 50% στην ανίχνευση καρκίνου. Πρέπει να γίνεται ετησίως σε άνδρες και γυναίκες από την ηλικά των 50 ετών. - Ορθοσιγμοειδοσκόπηση. Με τη βοήθεια εύκαμπτου ενδοσκοπικού οργάνου μήκους 60cm γίνεται έλεγχος του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου. Πρέπει να γίνεται κάθε 5 έτη ξεκινώντας από την ηλικία των 50 ετών κι έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί το 50% των καρκίνων του παχέος εντέρου μπορεί να ανιχνευτεί με την μέθοδο αυτή. ή Κολονοσκόπηση: Είναι η καλύτερη μέθοδος για τον έλεγχο του παχέος εντέρου και επιτρέπει τον έλεγχο όλου του μήκους του καθώς και την ενδοσκοπική αφαίρεση τυχόν πολυπόδων. Είναι πιο επίπονη και δαπανηρή από την ορθοσιγμοειδοσκόπηση αλλά παραμένει εξαιρετικά ασφαλής. Έχει ένδειξη σε άνδρες και γυναίκες ανά δεκαετία από την ηλικία των 50 ετών και σε άτομα υψηλού κινδύνου από τα 40 έτη με μεγαλύτερη συχνότητα. ή Βαριούχος υποκλυσμός με διπλή σκιαγραφική αντίθεση: Είναι σημαντική εξέταση για τον έλεγχο του παχέος εντέρου ως εναλλακτική μέθοδος της κολονοσκόπησης όταν η τελευταία δεν είναι εφικτή ή αποδεκτή. Πρέπει να γίνεται κάθε 5 έτη ξεκινώντας τα 50 έτη. ή Αξονική κολονογραφία. Νεότερη μέθοδος, εναλλακτική της κλασσική κολονοσκόπησης που συστήνεται κάθε 5έτη μετά την ηλικία των 50 ετών σε άνδρες και γυναίκες. Καρκίνος προστάτη
- Ουρολογική εξέταση (δακτυλική εξέταση προστάτη) και - Προσδιορισμός ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) Αφορά άνδρες ηλικίας 50 ετών και άνω και πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά 3 έτη μέχρι τα 60 έτη και μετά ανά διετία. Σε άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου προστάτη η έναρξη του προληπτικού ελέγχου είναι τα 40 έτη.
Καρκίνος τραχήλου μήτρας
- Τεστ Παπανικολάου (Test Pap) / Εξέταση κολπικού επιχρίσματος: Ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα πρέπει να αρχίσει περίπου 3 χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, αλλά όχι αργότερα από τα 21 έτη. Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο με το κλασσικό τεστ Παπανικολάου ή κάθε 2 χρόνια με το τεστ Παπανικολάου υγρής φάσης. Μετά την ηλικία των 30 ετών, οι γυναίκες που είχαν 3 διαδοχικά φυσιολογικά τεστ Παπανικολάου μπορεί να επανεξετάζονται κάθε 2 έως 3 χρόνια με κυτταρολογική εξέταση του τραχήλου της μήτρας (τεστ Παπανικολάου) και μόνο, ή κάθε 3 χρόνια με έλεγχο HPV DNA σε συνδυασμό με τεστ Παπανικολάου. Οι γυναίκες 70 ετών που είχαν φυσιολογικά 3 τεστ Παπανικολάου και κανένα παθολογικό τα τελευταία 10 χρόνια και οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή μπορεί να επιλέξουν να σταματήσουν τον έλεγχο. Καρκίνος ενδομητρίου
Ο έλεγχος αφορά γυναίκες κατά την περίοδο έναρξης της εμμηνόπαυσης στις οποίες συστήνεται να ενημερώνουν τον γυναικολόγο τους για οποιαδήποτε κολπική αιμορραγία συμβεί χωρίς εμφανή αιτία. Καρκίνος δέρματος
- Κάθε άνδρας και γυναίκα θα πρέπει να εξετάζει τακτικά το δέρμα του για οποιαδήποτε αλλαγή παρατηρήσει και να ενημερώσει τον οικογενειακό του γιατρό. Η εξέταση του δέρματος θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο ιατρό (δερματολόγο) για κάθε άτομο από τα 50 έτη και κάθε δύο χρόνια, ειδικότερα για άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα ο έλεγχος ξεκινά στα 40 έτη ηλικίας κι επαναλαμβάνεται ετησίως. Σε κάθε περίπτωση ο παραπάνω προτεινόμενος προληπτικός έλεγχος μπορεί να τροποποιείται ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες (παράγοντες κινδύνου, ιστορικό ατομικό και οικογενειακό, κτλ) κάθε ατόμου και για το λόγο αυτό απαιτείται η συνεργασία με τον οικογενειακό ή άλλον εξειδικευμένο ιατρό. Ο καρκίνος μπορεί να προληφθεί σε σημαντικό βαθμό και ο σχετικός προσυμπτωματικός έλεγχος θα πρέπει να συνοδεύει όλους μας στο πέρασμα του χρόνου
Δεν υπάρχουν σχόλια: